Schrif­te­lijke vragen geen gif in onze natuur en leef­om­geving, maat­re­gelen bollen­teelt Enge­lermeer

Indiendatum: 8 mei 2024
Antwoorddatum: 11 jun. 2024

Geachte mevrouw Samshuijzen,

In uw brief van 8 mei 2024 stelt u raadsvragen ex artikel 71 Reglement van Orde over: Geen gif in onze natuur en leefomgeving, maatregelen bollenteelt Engelermeer.

Op deze vragen kunnen wij u het volgende antwoorden:

Vraag 1: Deelt u onze mening dat de beschreven situatie zorgwekkend en ernstig is en dat er maatregelen genomen moeten worden om natuur en omwonenden te beschermen tegen landbouwgif? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Wij delen uw mening dat de ontwikkeling rondom het gebruik van landbouwgif in de bollen- en sierteelt in onze gemeente ongewenst en zorgwekkend is. Bescherming tegen de negatieve effecten van landbouwgif van natuur, bodem en water alsmede bewoners is daarom zeker van belang.

Vraag 2: Bent u met ons van mening dat het gifgebruik nadelige gevolgen heeft voor de biodiversiteitsdoelen die de gemeente zichzelf heeft gesteld? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat kan en wil u hieraan doen?

Antwoord: Ja, we zijn van mening dat landbouwgif nadelige effecten heeft voor de biodiversiteitsdoelen die door gemeente, maar ook provincie, waterschap en natuurorganisaties zijn geformuleerd. Wij zijn echter rondom het gebruik en of toelating van landbouwgif gebonden aan de vigerende wet- en regelgeving voor de toepassing van bestrijdingsmiddelen. Binnen deze wetgeving heeft de gemeente op dit moment geen mogelijkheden om verdergaande eisen te stellen aan het gebruik.

Vraag 3: Bent u bereid om middels het omgevingsplan voorwaarden te stellen aan de teelt in het betreffende gebied en aan teelt op andere locaties middels de toedeling van functies, om inwoners en natuur zo goed mogelijk te beschermen tegen landbouwgif?

Antwoord: Het geldende bestemmingsplan (tijdelijke omgevingsplan) biedt binnen de bestemming ‘Agrarisch’ ruimte voor bollenteelt als ‘agrarische doeleinden in de vorm van agrarische bodemexploitatie met bijbehorende voorzieningen’. De komende jaren (tot 2028) werken we aan de transitie van dit tijdelijke omgevingsplan naar het permanente omgevingsplan. Het permanente omgevingsplan kan straks wel regels voor de teelt van bepaalde gewassen bevatten, maar dat is een politiek-bestuurlijke keuze die op dat moment wordt gemaakt. Vooralsnog kunnen we echter het omgevingsplan nog niet wijzigen, wat betekent dat we geen juridische grond hebben om de ontwikkeling van bollenteelt tegen te houden. Ook merken we op dat elke beperking van grondgebruik die we via het omgevingsplan opleggen kan leiden tot nadeelcompensatie.

Vraag 4: Bent u bereid om locatie specifiek onderzoek te doen op de betreffende locatie om te onderzoeken of het mogelijk is, gezien de grote risico’s voor mens en natuur hier, om een grotere spuitvrije zone in te stellen dan de standaard 50 meter? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Op grond van jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State wordt landelijk als vuistregel aangehouden dat de afstand tot woonfuncties of recreatieve verblijfsfuncties bij gebruik van gewasbeschermingsmiddelen 50 meter moet bedragen. In april 2023 heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de handreiking ‘Nabuurschap bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’ gepubliceerd die wijst op deze vuistregel en de noodzaak om locatiespecifiek onderzoek te doen ter onderbouwing als daarvan eventueel wordt afgeweken. De VNG heeft recent aangegeven dat dit leidt tot veel onduidelijkheid en onzekerheid in de samenleving en pleit voor een wetenschappelijk onderbouwd kader met landelijke (en generieke) regelgeving. Wij sluiten ons aan bij dit pleidooi. Dit kader met landelijke (en generieke) regelgeving kan vanzelfsprekend gevolgen hebben voor de regels die we hierover straks in het permanente omgevingsplan kunnen of moeten stellen.

Vraag 5: Welke overige mogelijkheden ziet u om maatregelen te nemen om mensen en natuur in Den Bosch beter te beschermen tegen de blootstelling van gifgebruik in de landbouw en het gifgebruik fors te beperken?

Antwoord: Op dit moment kunnen we het telen van bepaalde gewassen binnen onze gemeentegrenzen op gronden van derden helaas niet uitsluiten. Voor het telen van gewassen in de open lucht gelden landelijke regels, onder meer in de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden, de Meststoffenwet en het Besluit activiteiten leefomgeving (voorheen het Activiteitenbesluit). Een gemeente kan deze regels niet wijzigen of regels stellen die daarmee in strijd zijn. Zoals gesteld bij de beantwoording van vraag 3 hebben we ook geen mogelijkheden om op grond van het geldende bestemmingsplan (tijdelijke omgevingsplan) bollenteelt tegen te gaan.

We onderzoeken momenteel het verbieden van bollenteelt op onze gemeentelijke pachtgronden. Bij nieuwe uitgifte van de pachtgronden met een (kortlopend) geliberaliseerd pachtcontract (totale areaal ca. 310 ha) is ons voornemen om bollenteelt voortaan uit te sluiten. Dit onder voorbehoud dat de Grondkamer daarmee instemt. Mocht een rechtstreeks verbod onverhoopt geen goedkeuring van de Grondkamer verkrijgen, dan kunnen we de openbare inschrijving zo in richten dat bollenteelt nadrukkelijk wordt ontmoedigd. Overigens sluiten we het gebruik van glyfosaat nu al uit in onze pachtovereenkomsten.

Vraag 6: Bent u bereid om ook het Rijk op te roepen om direct maatregelen te nemen om het gifgebruik drastisch te beperken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: De VNG heeft eind vorig jaar aangedrongen op wetenschappelijk onderbouwde, landelijke regelgeving voor spuitzones. En hierin ook de veiligheid van gewasbescherming te betrekken. Op dit moment zien we daarom geen meerwaarde in een oproep vanuit onze gemeente en zullen dat dan ook niet doen.

Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van ‘s-Hertogenbosch,
De gemeentesecretaris, De burgemeester,

drs. B. van der Ploeg drs. J.M.L.N. Mikkers